در این بخش سعی می کنیم تا نگاهی داشته باشیم به برخی از آداب و رسوم معمول در کشور پرتغال و شاید در کلامی بهتر “پرتغالی ها“. امید که اطلاعات این بخش بتواند برای هموطنان مقیم و بویژه هموطنانی که قصد سفر و یا مهاجرت به کشور پرتغال را دارند مفید باشد.

قبل از مطالعه ادامه مطلب لطفاً نکات زیر را در نظر بگیرید:

• هدف در هیچ کجای این مطلب مقایسه رفتاری بین جامعه ایران و پرتغال و یا ایرانیان و پرتغالی ها نیست.
• موارد ذکر شده در ادامه عمدتاً به نوع رفتارهای معمول فرهنگی و اجتماعی در کشور پرتغال اشاره دارد. اکثر این موارد براساس قانون اجباری نیستند و به صورت تأکید بر کل جامعه اعمال نمی شوند. قطعیتی در اجرای موارد ذکر شده وجود ندارد و ممکن است در هر مورد کم و بیش اختلافات ظریفی مشاهده شود.
• موارد بیان شده را به عنوان تحقیر فرهنگ و یا ارزش های خود در نظر نگیرید، دانستن رایج ترین رفتارهای جامعۀ میزبان به شما این امکان را می دهد تا از سوء تفاهم های غیر ضروری خودداری کنید.

در کشور پرتغال اجرای قوانین برای همگان امری الزامیست و هنگامی که آنها رعایت نشوند، استناد فرد خاطی به عدم آگاهی از قوانین، دلیل بر تبرئه وی نخواهد بود.

تبعیض در زمینه های قومی (نژادی)، مذهبی، جنسی یا موارد دیگر ممنوع است. برابری بین زن و مرد، یک اصل مندرج در قانون بوده و همواره از آن دفاع می شود.

معمولاً کلمات “Bom dia” (به معنای روز بخیر) تا ساعت ۱۲ ظهر، “Boa tarde” (به معنای بعدازظهر بخیر) بعد از ساعت ۱۲ ظهر تا غروب آفتاب، “Boa noite” (به معنای شب بخیر) در طول شب و یا “Olá” (به معنای سلام) (غیر رسمی) در سلام و احوال پرسی های معمول روزانه و یا ملاقات با یک شخص و یا گروه های کوچک مردمی بکار برده می شوند.

دست دادن بین دو نفر در پرتغال عمدتاً بین مردان و در روابط حرفه ای و رسمی (بدون در نظر گرفتن جنسیت) انجام می شود. به طور معمول در روابط صمیمی تر، انجام روبوسی بین زنان یا بین زن و مرد مرسوم است اما در اکثر اوقات فقط یک لبخند و گفتن “Bom dia” (روز بخیر) جایگزین دست دادن ها و روبوسی ها می شود. اگر از جمله افرادی هستید که تمایل به حفظ اعتقادات شخصی خودتان را دارید اصلاً نگران نباشید زیرا پرتغالی ها خوشبختانه هیچ مشکلی با این موضوع ندارند و به اعتقادات افراد مختلف ارزش قائل هستند و هر زمانی که (معمولاً در اولین برخورد با هر شخص) متوجه این موضوع از سمت شما بشوند بدون هیچگونه ناراحتی و عکس العمل بدی با احترام کامل رفتار مناسب شأن شما را خواهند داشت.

در فضای جامعه، خمیازه با صدای بلند معمولاً نمی کشند. باد گلو، که در برخی فرهنگ ها مترادف با لذت پس از غذا است، توسط پرتغالی ها بی ادب تلقی می شود.

هنگام ورود به اتاق، کلاه یا پوشش سر خود را برمی دارند و قبل از ورود، در صورت بسته بودن درب اتاق، درب می زنند.

در صورت ورود به یک اتاق یا سالن که تعدادی از افراد در آنجا هستند (مانند سالن انتظار مراکز خدماتی) با گفتن “روز بخیر” و لبخند معمولاً یک سلام و احوال پرسی مختصر انجام می دهند.

نوشیدن الکل، به ویژه شراب و آبجو یک عادت بسیار رایج است، خصوصاً در شب و آخر هفته ها. اگر در موقعیت و شرایطی خاص به شما پیشنهاد داده شد و احتمالاً به دلیل اعتقادات خود نمی خواهید بنوشید، مؤدبانه “نه، خیلی ممنونم!” (Não, muito obrigado) بگویید و (همانطور که در بالا هم ذکر شد) بدون هیچگونه ناراحتی و کاملاً محترمانه آنها خواهند پذیرفت. البته خوشبختانه باید گفت که اکثر پرتغالی ها با شناخت از مسلمانان از قبل می دانند که آنها نوشیدنی های الکل دار مصرف نمی کنند.

سیگار کشیدن در محیط های بسته و داخل وسایل حمل و نقل عمومی ممنوع است. در رستوران ها، مراکز خرید و سایر اماکن معمولاً یک مکان مجزا برای سیگار کشیدن تعبیه شده است. در غیر اینصورت، باید در خیابان و فضای باز سیگار بکشند. البته حتی در خیابان، از سیگار کشیدن در کنار کودکان و در نزدیکی افراد غیر سیگاری باید خودداری شود.

هرگز به مأمورین اجرای قانون یا کارمندان دولتی نباید مبلغی (برای پیش بردن کاری خاص) پیشنهاد شود، این کار در مواردی می تواند به ضرر فرد تمام شود زیرا طبق قانون مجازات دارد.

در وسایل حمل و نقل عمومی، معمولاً صندلی خود را به افراد مسن، باردار یا افرادی که دارای فرزندان بسیار خردسال هستند پیشنهاد می دهند.

برای اعلام توقف در اتوبوس ها معمولاً یک دکمه وجود دارد تا مسافران بتوانند قبل از رسیدن به ایستگاه مدّ نظرشان به رانندۀ اتوبوس اعلام کنند که در ایستگاه بعدی پیاده خواهند شد. اگر تنها نام ایستگاهی را که می خواهید به آنجا بروید را می دانید و از موقعیت مکانی دقیق آن اطلاعی ندارید موضوع را به راننده اطلاع دهید تا وی پس از رسیدن به ایستگاه مدّ نظرتان شما را مطلع کند.

پرتغالی ها نگرانی های زیست محیطی زیاد و خاص خود را دارند. اغلب زباله روی زمین پرتاب نمی کنند حتی اگر آن زباله به نظر برسد برای محیط زیست بی ضرر باشد. معمولاً زباله ها در سه سطل به صورت تفکیک شده در برخی مناطق شهری از مبدأ تفکیک می شوند.

در مورد حفظ حریم شخصی، به عنوان مثال، سؤالات مربوط به مسائل مالی (چقدر درآمد دارید، قیمت ماشین یا خانه شما چقدر است) در بین غریبه ها رایج نیست، همانند سایر سؤالات مربوط به زندگی شخصی.

معمولاً باید بین ساعات ۱۰ شب تا ۸ صبح سکوت در مجتمع های مسکونی مراعات شود.

در خودرو استفاده از کمربند ایمنی برای تمام سرنشینان الزامی است. به طور کلی به معابر و خطوط عابر پیاده احترام زیادی قائل هستند.

در پله برقی ها و پیاده راه ها، معمولاً افراد در سمت راست ایستاده و در سمت چپ حرکت می کنند.

هر وقت از یک پرتغالی سؤالی داشتید و یا به کمک آنها احتیاج داشتید حتماً با آنها در میان بگذارید. اصلاً از ایجاد مزاحمت برای آنها هراس نداشته باشید زیرا به طور کلی پرتغالی ها دوست دارند مفید باشند.

 دانستن رایج ترین رفتارهای جامعۀ میزبان به شما این امکان را می دهد تا از سوء تفاهم های غیر ضروری خودداری کنید.